Người quân tử dùng ngòi bút để tu thân, mở rộng tấm lòng; giúp người đời nuôi dưỡng điều thiện, xa rời điều ác; tiếng tăm lưu danh sử sách ngàn đời.
Kẻ tiểu nhân lại dùng ngòi bút để phóng túng dục vọng bản thân, truy cầu danh lợi, mê hoặc lòng dân; tội ác nhuốc nhơ nghìn năm không rửa sạch.
Có lẽ thơ với người cũng vậy. Thơ phù trợ điều ngay, vun trồng điều chính, thuận lý hợp tình, muôn đời không đổi.
Người quân tử biết rằng, làm thơ không dễ, cũng biết lấy thơ để tu sửa chính mình, thanh tâm quả dục, ý thiện ngôn lành, tiếng thơm muôn thuở.
Kẻ tiểu nhân chỉ biết múa bút khua môi, thỏa mãn dục vọng, ý nghĩ miên man, tâm càng bất thiện. Nghe phải thơ ấy như trúng kịch độc, vô phương cứu chữa, lối nào thoát ra.
Thơ hay không chỉ ở ngôn từ hợp vần, thuận ý; mà hay hơn cả là ở chỗ lời thơ dung chứa nội hàm văn hóa, ý nghĩa nhân sinh và thể hiện cảnh giới của người thi sĩ. Có thể thấy rằng, thơ với người quân tử cũng như đàn cầm, đàn sắt không thể chia lìa.
Khai Tâm
